آشنایی با خواص آب اکسیژنه و کاربردهای آن

درباره آب اکسیژنه چه میدانید؟

آب اکسیژنه یا هیدروژن پراکسید، مایعی به رنگ آبی کمرنگ و نوعی اسید بی‌قدرت به شمار می‌آید. آب اکسیژنه اکسنده‌ای زورمند محسوب می‌شود و کاربردهای بسیاری در منزل و صنایع دارد.

آب اکسیژنه چیست؟

آب اکسیژنه یا هیدروژن پراکسید با فرمول H2O2H2O2، مایعی به رنگ آبی کمرنگ و کمی چگال‌تر از آب هست و نوعی اسید بی‌قدرت به شمار می‌آید. آب اکسیژنه اکسنده‌ای زورمند محسوب می‌شود و به همین دلیل از آن به عنوان ماده سفید‌کننده بهره می‌گیرند.

آب اکسیژنه را به عنوان آسان‌ترین پراکسید یعنی ترکیبی با پیوند یگانه اکسیژن-اکسیژن می‌شناسند. این ماده، علاوه بر کاربردهای ذکر شده، به عنوان ماده عفونت‌زدایی کننده نیز کاربرد دارد.

آب اکسیژنه ( یا همان پراكسيد هيدروژن) ماده ای هست با خصوصيات و كاربردهاي گوناگون؛ این ماده در صنايع كاغذسازي، بهداشتي، دارويي، نظامي، هوا فضا، رنگ و صنايع مختلف ديگر كاربرد دارد و علت گستردگي كاربرد آن در صنایع مختلف، مربوط به خواص ویژه آب اکسیژنه و غلظت هاي گوناگون اين ماده می باشد. این ماده شیمیائی در داخل کشور با گریدهای صنعتی و غذایی مختلف با درجه خلوص 30% الی 70% بکار برده می شود.

ویژگی‌های شیمیایی آب‌ اکسیژنه

از جمله خواص حائز اهمیت آب‌ اکسیژنه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

– امکان استفاده آسان

– عدم تولید آلودگی محیطی

– گنجایش بالای اکسیداتیو

– عملکرد ‌بخشی در شرایط مختلف PH

اگرچه این محلول خواص بینظیری را در حوزه‌های مختلف ایفا می‌کند اما از نظر شیمیایی جزء دسته مواد غیرقابل احتراق و منفجره پرخطر دسته‌بندی می‌شود که می‌تواند با ترکیب با مواد مختلف نتایج غیرقابل کنترلی را منجر شود.

کاربردهای آب اکسیژنه

همانطور که گفته شد آب اکسیژنه کاربردهای بسیاری دارد که در اینجا به برخی از معمول ترین کاربردهای آن اشاره میکنیم:

1. آب اکسیژنه به عنوان سفیدکننده

در حدود ۶۰ درصد تولید آب اکسیژنه در جهان به استفاده در صنایع چوب و کاغذ به عنوان ماده سفیدکننده اختصاص دارد. دومین کاربرد این ماده در تولید سدیم پرکربنات و سدیم پربورات هست که به عنوان سفیدکننده ملایم در شستشوی لباس‌ها بکار می‌روند. البته این مواد تنها در دمای بیش از ۶۰ درجه سانتی‌گراد کاربرد دارند اما با استفاده از مواد پرکار‌ساز، در دماهای پایین‌تر نیز می‌توان از آن‌ها استفاده کرد.

2. عفونت‌زدایی کننده

از آب اکسیژنه به عنوان عفونت‌زدایی کننده سطوح و ابزارآلات در صنایع و حتی منازل استفاده می شود. همچنین در تصفیه فاضلاب ها و رفع بوی بد فاضلاب نیز کاربرد دارد. از این ماده همچنین در عفونت‌زدایی کردن ابزارآلات عمل نیز بهره می‌گیرند. این ماده تاثیر زیادی نیز در از بین بردن ویروس‌ها و باکتری‌ها دارد. آب‌ اکسیژنه را جانشین مناسبی برای عفونت‌زدایی‌کننده‌های حاوی کلر می‌دانند زیرا در تاثیر واکنش، اکسیژن و آب آزاد می‌کند.

3. شستشوی جراحات

از آب اکسیژنه می توان برای شستشو و عفونت‌زدایی جراحات سطحی استفاده نمود. در این صورت فرمول توصیه شده باید حداکثر 5% باشد. قطعه ای پنبه را به محلول آغشته کرده و به آرامی روی اقبال صدمه دیده بکشید.

4. آب ‌اکسیژنه برای دندان

زردی دندان‌ها مشکلی هست که برخی از افراد با آن مواجه هستند و در اطمینان ‌بنفس آن‌ها تاثیر بالایی دارد بطوری که نمی‌توانند در هر همگانی حتی بخندند.

استفاده از ترکیب خمیردندان و هیدروژن ‌پراکسید می‌تواند بعنوان یک راه‌حل خانگی کم‌هزینه این مشکل را کمرنگ کند البته استفاده از بیش از ۱ لحظه ممکن هست تاثیر منفی نیز داشته باشد.

آب اکسیژنه دهانشویه ای مناسب نیز هست. از آب اکسیژنه می توانید به عنوان دهانشویه خانگی طبیعی نیز استفاده کنید. چون سبب کاهش باکتری های حاضر بر روی زبان، دندان ها و لثه ها می شود. مزیت این محصول نسبت به انواع مشابه این هست که ترکیبات سفیده کننده آن به کاهش لک هایی که زیبایی دندان ها را خدشه دار می کنند کمک می کند.

برای استفاده مقداری کمی پراکسیدهیدروژن یا همان آب اکسیژنه را با همان میزان آب مخلوط کرده و بعد از مسواک زدن دندان ها، به عنوان دهانشویه استفاده کنید.

البته تنها استفاده از آن یکبار در هفته به مدت ۳۰ ثانیه کفایت می‌کند در غیر این صورت، نه‌تنها مفید نیست بلکه با کاهش رشد باکتری‌های مفید ممکن هست شخص را گرفتار مشکلات جدیدتری کند.

5. آب اکسیژنه برای پاک کردن مسواک

اکثر مردم اصلا نگران نظافت خود مسواک نیستند و نیازی به عفونت‌زدایی آن نمی بینند. با این حال باید بدانید که عفونت‌زدایی کردن مسواک ضروری هست چون باکتری ها معمولا در برس مسواک تجمع می کنند.

خوشبختانه عفونت‌زدایی کردن مسواک به هیچ عنوان کار سختی نیست و با قرار دادن آن در مقداری آب اکسیژنه به آسودگی انجام می شود. کافیست مقداری آب اکسیژنه داخل لیوان بریزید و مسواک تان را داخل آن قرار دهید و اجازه دهید یک شب کامل در آن بماند. روز بعد مسواک را با آب انبوه بشویید.

6. آب ‌اکسیژنه برای پوست

خشکی پوست بویژه در فصل سرد مشکلی اذیت‌کننده هست که حس خوبی به شخص نمی‌دهد. اگر دوست دارید از خشکی پوست در امان بمانید پیشنهاد می‌کنیم از راهکار طبیعی و موثر افزودن نیم‌درصد آب ‌اکسیژنه به آب دوش را قطعا امتحان کنید تا با دیدن شادابی و جوانسازی پوست خود حیرت‌زده شوید.

از دیگر خواص تغییرناپذیر شده آب ‌اکسیژنه برای پوست کمک به درمان عفونت‌های پوستی و مشکلات اذیت‌کننده هست که به دلیل خاصیت آنتی‌باکتریال و ضدویروسی دور از انتظار نیست.

7. آب اکسیژنه برای خنثی کردن بوی بد پاها

بوی بد پا امری رایج بوده و معمولا در عملکرد افزایش و انتشار باکتری ها در محیط مرطوب بروز می کند. اگر با چنین مشکلی دست به گریبان هستید، از آب اکسیژنه استفاده کنید که جلوگیر از افزایش میکروارگانیسم ها می شود.

برای استفاده یک لیتر آب را بجوشانید و بگذارید دمای آن متناسب با دمای محیط شده و برای بدن قابل تحمل شود. سپس نصف لیوان آب اکسیژنه داخل آن بریزید و پاهایتان را به مدت 15 الی 20 لحظه در آن قرار دهید. در نهایت نیز پاها را با تمرکزفکر با حوله خشک کنید و اگر نیاز بود این کار را در طول روز چند مرتبه ازسرگیری کنید.

8. طرز تهیه ماسک آب ‌اکسیژنه

قبل از آنکه درباره طرز تهیه ماسک آب ‌اکسیژنه گفت‌وگو کنیم باید بدانید که خواص بینظیری که این ترکیب جادویی بر مهار رشد باکتری و قارچ‌ها دارد می‌تواند در کاهش جوش و حتی لکه‌های پوستی نیز تاثیر زیادی داشته باشد.

طرز استفاده از آب ‌اکسیژنه برای پوست به این صورت هست که شخص پس از شستشو صورت باید اجازه دهد ۵ لحظه این محلول شفابخش بر پوست بماند تا بخوبی جذب شود

البته نباید فراموش کنید که استفاده از آب ‌اکسیژنه ۳ درصد برای پوست‌های درگیر با آکنه شدید مناسبتر هست و کاربرد آب ‌اکسیژنه ۱ درصد عملکرد بهتری برای پوست‌های با آکنه کمتر نشان می‌دهد. برای عملکرد‌دهی بهتر نیز استفاده از نرم‌کننده بدون چربی توصیه می‌شود.

9. آب اکسیژنه برای درخشان کردن موها

بسیاری از محصولات مراقبت از موها حاوی آب اکسیژنه هستند. شما هم می توانید در منزل محلولی آماده کنید که به درخشندگی موها کمک کند. 50% آب اکسیژنه 3% را با این مقدار آب مخلوط کرده و آن را در اسپری بریزید. آن را روی موهای خیس بپاشید و و مشابه معمول شانه بزنید. درخشندگی موها به تدریج دیده می شود. مقدار بیش از حد استفاده نکنید زیرا ممکن هست تاثیر نه چندان مطلوبی داشته باشد.

استفاده از آب ‌اکسیژنه در محیط منزل

آب ‌اکسیژنه از ترکیبات پرکاربردی هست که در دنیای امروزی در منزل‌داری بویژه پاک کردن وسایل مختلف نتایج شایان توجهی داشته هست که از جمله به چند مورد آن اشاره می‌کنیم:

• پاک کردن سطوح صاف مشابه آینه

پاک کردن وسایل از جمله شیشه‌ها و آینه‌ها بویژه در روزگار نزدیکی به عید یکی از چالش‌هایی هست که خانم‌های منزل‌دار را درگیر می‌کند. بطوری که ممکن هست علی‌رغم فعالیت بسیاری که می‌کنند لکه‌هایی بر جای بماند اما استفاده از اسپری آب ‌اکسیژنه می‌تواند این فرایند را بشدت تسریع کند، بدون آنکه لک باقی بماند.

•  تمیزکردن سطح کاشی ها

هیدروژن پر اکسید را بر روی کاشی اسپری کنید تا کثیفی و لکه ها را پاک کند.

• آب‌کشیدن کاسه دست‌شویی

کاسه دست‌شویی را با هیدروژن پر اکسید بشویید و پس از ۳۰ لحظه آب کشی نمایید تا لکه ها و کثیفی ها پاک شود. در صورتیکه حس کردید دست‌شویی مسدود شده هست از محلول حاوی آب ‌اکسیژنه، سرکه و جوش‌شیرین استفاده کنید تا با دیدن نتایج اعجاب‌آمیز آن سوپرایز شوید.

• آب اکسیژنه برای سفید کردن لباس ها

برای اینکه سفیدی لباس ها حفظ شود هیچ چیز به اندازه آب اکسیژنه کارایی ندارد. برخلاف سفیدکننده های صنعتی، این محصول حاوی ترکیبات شیمیایی محرک و تهاجمی نبوده و از بافت لباس ها محافظت می کند.

برای استفاده یک لیوان آب اکسیژنه را در ماشین لباسشویی ریخته و لباس ها را شستشو دهید. برای لک های ایجاد شده در زیر بغل می توانید مقداری از این محصول را به طور مستقیم روی لباس ریخته و به مدت چند لحظه شکیبایی کنید و سپس آبکشی نمایید.

• کنترل قارچ و کپک

هیدروژن پر اکسید را بر روی سطحی که نجس به قارچ و کپک شده اسپری کنید تا از رشد آن ها پیشگیری کند.

• آب‌کشیدن و عفونت‌زدایی کردن میوه و سبزی با آب اکسیژنه

هیدروژن پر اکسید را بر روی میوه و سبزی اسپری کنید و یکی دو لحظه شکیبایی کنید و سپس با آب بشویید تا کثیفی ها، واکس ها ی بر روی میوه و دیگر آلودگی ها را بزداید.

•  شستشوی یخچال و فریزر

درون یخچال و فریزر را با هیدروژن پر اکسید اسپری کنید و چند لحظه شکیبایی کنید سپس با یک پارچه پاک پاک کنید تا لکه های غذا و آلودگی ها رفع شود.

• بهداشت آب

در صنعت یکی از کاربردهای آب ‌اکسیژنه برای تصفیه آب و گندزدایی از آلودگی‌هاست.

این ترکیب قدرتمند می‌تواند در مصارف خانگی نیز نتایج مشابهی را فراهم کند همچنین افزایش کردن آن می‌تواند به آزاد سازی مقدار زیادی اکسیژن بیانجامد و میکروب‌زدایی را صورت دهد.

کاربرد آب ‌اکسیژنه در صنایع غذایی

• احتمالا برایتان جالب باشد که بدانید آب ‌اکسیژنه تاثیر شگرفی در سفید کردن روغن‌های گیاهی و حیوانی همچون روغن ماهی دارد.

• از دیگر کاربردهای آن در صنایع غذایی در تصفیه قند هست.

• آب ‌اکسیژنه با خواص شاهکار در حوزه بسته‌بندی و استریل کردن نیز جایگاه بالایی توانسته تصاحب کند. از جمله می‌توان نقش داشتن گندزدایی و عفونت‌زدایی کردن مواد غذایی آماده همچون ترکیبات لبنی، نوشیدنی‌ها، سس‌ها و آبمیوه‌ها را اشاره کرد تا فرآیند بسته‌بندی آن‌ها بدون خطر و با بالاترین کیفیت تولید شود که به هر دو روش اسپری کردن و قوطه‌ور کردن این نتایج را می‌توان مشاهده کرد.

شرایط نگهداری از آب‌ اکسیژنه

از دیگر مشخصه‌ها این ترکیب می‌توان به تأثیرپذیری بالا در مواجهه با محیط‌های بازی اشاره کرد در حالیکه در محیط اسیدی و خنثی استواری بالاتری دارد.

همچنین باید در شرایطی نگهداری شود که در مواجهه با نور و گرمای مستقیم نباشد بنابراین استفاده از کاسه‌های کدر توصیه می‌شود.

اگر تصمیم دارید که این ماده را برای طولانی مدت نگهداری کنید باید این ریسک را بپذیرید که ممکن هست تجزیه شود و در نهایت تبدیل به آب شود

اما مواد پایدار کننده همچون اسیدفسفریک، اوره، اسیدبنزویک می‌تواند جلوگیر تخریب سریع آن‌ شود.

نحوه تشخیص آب ‌اکسیژنه

برای اینکه آب ‌اکسیژنه  را شناسایی کنید، می‌توانید در یک لوله آزمایش که حاوی محلول دی-کرومات ‌پتاسیم و اسیدسولفوریک با غلظت کم هست این ترکیب را بیفزایید.

مشاهده دگرگونی رنگ آبی و گاه سبز می‌تواند این اعتماد را بدهد که ترکیب آب ‌اکسیژنه هست.